* با تلسکوپ جیمزوب بشر به آغاز پیدایش کیهان بازمی‌گردد و تماشاگر اولین کهکشان‌هایی می‌شود که در عالم ایجاد شده‌اند.
* تاکنون منجمان و اختر فیزیکدانان در هیچ رصدخانه‌ای، بشقاب پرنده مشاهده نکرده‌اند، سفر به مریخ هم از ماموریت‌های جیمزوب نیست.
«ناسا» با انتشار تصاویری از «سحابی کارینا»، «مجموعه کهکشانی استفان»، «سحابی حلقه جنوبی» و… نشان داد که جیمزوب James webb space Telescope به عنوان یک تلکسوپ فضایی چه توانمندی‌های شگفت‌انگیزی دارد.
«جیمزوب» در واقع مکمل ۱۰ میلیارد دلاری تلکسوپ فضایی هابل است که بسیار عمیق‌تر به کیهان می‌نگرد و رویدادهای مربوط به زمان‌های دور یعنی بیش از ۵/۱۳ میلیارد سال پیش را شناسایی می‌کند!
«سرمایه و ثروت» درباره این ماشین زمان با دکتر سعداله نصیری قیداری استاد نجوم و اختر فیزیک دانشگاه شهید بهشتی به گفت‌وگو نشسته است:
* به تلسکوپ جیمزوب لقب «ماشین زمان» داده‌اند، در این باره برای ما بگویید؟
– تصاویری که این روزها از اجرام آسمانی پیش روی جهانیان قرار گرفته است دریچه جدیدی برای تحول در دانش نجوم و اخترشناسی خواهد گشود. آنچه که بعد از پیدایش نسبیت خاص انیشتین بر فیزیکدانان محرز گشته، ثابت بودن سرعت نور است که به عنوان یک کمیت مطلق در عالم تصور می‌شود. لذا وقتی گفته می‌شود تصویری را با فاصله میلیاردها سال نوری از آسمان گرفته‌ایم یعنی این تصویر متعلق به میلیاردها سال پیش است. در این میان باتوجه به یافته‌های نسبیت عام پدیده‌ای در آسمان مشاهده می‌شود که عدسی گرانشی نام دارد و کمک می‌کند تصویر گرفته شده از خوشه اجرام متعلق به ۱۳ میلیارد سال گذشته، پیش روی بشر قرار گیرد. بر این اساس ما به آغاز پیدایش کیهان بازمی‌گردیم و تماشاگر اولین کهکشان‌هایی می‌شویم که در عالم ایجاد شده‌اند لذا باید گفت پس از چند صد میلیون سال نوری از انفجار بزرگ، این رویداد، اتفاق بی‌نظیری در علم نجوم است.
* آیا جیمزوب جایگزین تلسکوپ فضایی هابل می‌شود؟
– نخیر، جیمزوب باتوجه به طول موج‌های بلندی که دارد مکمل تلسکوپ هابل است و به سمت مادون قرمز حرکت می‌کند. بر این اساس بازه طول موجی این دو تلسکوپ یکی نیست.
* دستاورد تلسکوپ فضایی جیمزوب برای انسان چه خواهد بود؟
– در گذشته، یافته‌های آسمانی تأثیر شگرفی در اقتصاد، صنعت و کشف عناصر جدید داشته است. در این میان مساله اساسی‌تر ایجاد نگاه جدید در حوزه جهان‌بینی انسان نسبت به عالم است و این که آگاهی ما به علم نجوم بیشتر و بیشتر می‌شود. روزی بشر فکر می‌کرد زمین مرکز عالم است و همه اجرام آسمانی روی کره سماوی قرار دارد که البته این موضوع حکایت از ساده‌لوحی منجمان و دانشمندان آن دوره داشت اما اکنون می‌دانیم عالمی که می‌شناسیم بسیار پیچیده و در فضای سه بعدی است. این که بشر امروز می‌تواند تلسکوپی با این قدرت و دقت به فضا بفرستد و اطلاعات بگیرد (۱) چیرگی انسان به جهان اطراف به شمار می‌رود و گام مهمی در جهت تمدن‌سازی است.
* با جیمزوب می‌توان درباره سیاره‌های دیگر مانند زمین هم مطالعه کرد؟
– بله، بحث حیات در عالم یک مبحث مهم محسوب می‌شود. البته دلیل ارسال جیمزوب به فضا این نیست که ما به مریخ سفر کنیم چرا که این سیاره مطالعه شده است. جیمزوب باید به سوالاتی پاسخ دهد که قرن‌هاست ذهن منجمان و کیهان‌شناسان را به خود مشغول ساخته است که از جمله آنها پیدایش عالم، تحولات اجرام سماوی، حفظ مدل‌های کیهان‌شناسی در نسبیت عالم و از همه مهم‌تر احتمال یافتن زندگی در دیگر اجرام عالم می‌باشد.
در اطراف ستاره‌ای به نام خورشید، سیاره‌ای به نام زمین وجود دارد که در آن زندگی جاری است و بشری هوشمند، تمدن‌سازی می‌کند حال سوال این است که آیا با وجود این همه ستاره در کهکشان،امکان زندگی در اطراف آنها هم وجود دارد؟ بر این اساس باید گفت یکی از ماموریت مهم جیمزوب کشف حیات در سیارات دیگر است که احتمال وجود زندگی در آنها روز به روز بیشتر می‌شود و اگر چنین چیزی یافته شود تحول بی‌نظیری خواهد بود.
* آیا با جیمزوب امکان رهگیری بشقاب‌پرنده‌ها وجود دارد؟
– بشقاب‌پرنده‌ها، موضوع علمی به شمار نمی‌روند چرا که تاکنون منجمان و اختر فیزیکدانان درهیچ رصدخانه‌ای آنها را مشاهده نکرده‌اند. در واقع پرنده‌های ناشناس یک موضوع رسانه‌ای و هالیوودی هستند و در مواردی هم در اهداف نظامی کاربرد دارند.
پی‌نویس:
(۱) تلسکوپ جیمزوب در دسامبر سال ۲۰۲۱ بر روی موشک آریان ۵ از گویان فرانسه به فضا پرتاب شد.
ارسال یک دیدگاه