* چین با تمام قدرت اقتصادی که دارد نتوانسته دلار را از سیستم بازرگانی خود خارج کند، اتحادیه اروپا هم تنها ۲۰ درصد از معاملات خود را با یورو، پوند و ین ژاپن انجام می‌دهد.
* اتحادیه جماهیر شوروی در زمان خروشچف و برژنف دنبال یخچال ارج ایرانی بود، آنها با داشتن ۲۲ وزارتخانه در امور کشاورزی، گندم خود را از کانادا و امریکا وارد می‌کردند.
* عبدالله خلیلی
در حالی که تحریم‌های غرب علیه ایران و روسیه روز به روز دامنه بیشتری می‌یابد، تهران و مسکو مصمم شده‌اند در مبادلات تجاری به جای استفاده از ارز بیگانه از پول ملی خود بهره ببرند. در این روند بانک مرکزی اعلام کرد توافقاتی با روسیه صورت گرفته تا ارتباطات پولی و بانکی ایران با این کشور تسهیل شود. در این میان علاوه بر بازگشایی نماد معاملاتی روبل و ریال در بازار متشکل ارزی، پیمان‌های پولی و بانکی دیگری بین تهران و مسکو منعقد شده که برخی از آنها شامل استفاده از پول‌های ملی در معاملات، پرداخت‌های خُرد بین شهروندان روسی و ایرانی و نحوه تبادلات مالی دو کشور است.
بانک مرکزی همچنین تاکید دارد که با چین، هند و کشورهای دیگر نیز پیمان‌ها و تفاهم‌نامه‌های پولی و بانکی دنبال می‌شود تا معاملات با این کشورها نیز تسهیل گردد. با این حال بررسی‌ها حکایت از آن دارد تا پیش از اعمال تحریم‌های غرب علیه روسیه، این کشور فقط در سطحی با ایران همکاری می‌کرد که روابطش با سایر کشورها لطمه نبیند، چرا که بانک‌های بزرگ روسی عمدتاً بانک‌هایی هستند که در اروپا و امریکا فعالیت می‌کردند و با این کشورها ارتباطات مالی بسیار زیادی داشتند و باتوجه به میزان کم مبادلات تجاری با ایران بانک‌های بزرگ‌شان را درگیر کار با ایران نمی‌کردند، در حال حاضر هم روسیه در ارتباط مالی با ایران تحت تأثیر FATF و قوانین آن است تا از تحریم‌ها آسیب بیشتر متحمل نشود.
یک فعال اقتصادی با بیان این که بی‌نیاز شدن از دلار چیزی شبیه شوخی است، گفت: معاملات کالاهای اساسی در دنیا با اسکناس امریکایی انجام می‌شود، برای نمونه در لندن، صبح به صبح قیمت فلزات را بر مبنای دلار اعلام می‌کنند. نفت، موادغذایی از شکر و گندم گرفته تا ذرت و… هم با این پول قیمت‌گذاری می‌شود، لذا وقتی ایران بخواهد در این موارد مبادلات تجاری داشته باشد قطعاً باید از دلار بهره بگیرد.
مسعود دانشمند که با خبرنگار «سرمایه و ثروت» سخن می‌گفت، افزود: گفته شده تهران و مسکو قرار است بر مبنای ریال و روبل عمل کنند اما از آنجایی که هر دو، واحد پولی متغیر هستند باید معیاری برای سنجش آنها وجود داشته باشد. البته این بحث را ما، قبل از انقلاب هم با بلوک شرق داشتیم.
وی ادامه داد: در آن زمان مقرر شد، دلارمحاسباتی تعریف شود. بنابراین کالاها با اسکناس امریکایی محاسبه و در پایان سال همه هزینه‌ها با پول ملی طرفین تسویه می‌گردید.
این تحلیل‌گر مسایل تجاری با بیان این که به دلیل قدرت پول ایران مبادلات تهران با پکن در سال‌های قبل از ۵۷ با ریال انجام می‌شد، خاطرنشان کرد: در آن دوره هم کالاها بر مبنای دلار سنجیده می‌شد، حتی در مواردی که طلا مبنای محاسبات قرار می‌گرفت باز قیمت فلز زرد ارزیابی می‌گردید. بر این اساس می‌بینید در عصر حاضر هم، چین با تمام قدرت اقتصادی که دارد نتوانسته دلار را از سیستم بازرگانی خود حذف کند، ضمن این که اتحادیه اروپا نیز با ۲۶ کشور تنها ۲۰ درصد از معاملات جهانی خود را با یورو، پوند و ین ژاپن انجام می‌دهد.
خبرنگار ما پرسید: چگونه می‌توان دلار را در تبادلات مالی جهان دور زد؟ دانشمند پاسخ داد: لازمه این کار، به وجود آمدن یک بلوک قدرتمند از اقتصاد است مانند پیوستن «آ.سه.آن»، «شانگهای» و «اکو» به یکدیگر که براساس آن بتوانند ۵۰ درصد جمعیت جهان را پوشش دهند و یک پول واحد را تعریف کنند.
به گفته وی، قبل از انقلاب، پول واحد آسیایی به نام (A.M.U) بین ایران، هند و سریلانکا به صورت سایبری، مبادلات تجاری را انجام می‌داد که این موضوع دیگر از سال ۵۷ ادامه نیافت.
این تحلیل‌گر مسایل تجاری، با بیان این که روس‌ها حاضر نیستند پول کالاهای صادراتی‌شان را به روبل بگیرند، تصریح کرد: آنها برای مبادلات بازرگانی با دنیای آزاد به دلار نیاز دارند.
وی در ادامه این گفت‌وگو با تأکید بر این که تا قبل از جنگ اوکراین، مبادلات ایران و روسیه هیچ گاه بیشتر از ۵/۱ میلیارد دلار نبوده است، یادآور شد: این موضوع نشان می‌دهد که تهران – مسکو چیز زیادی برای تبادل ندارند. به همین دلیل، مناسبات تجاری دو کشور علیرغم نزدیکی سیاسی که وجود دارد چندان چشمگیر نیست.
دانشمند گفت: دو کشور گرفتار تحریم هستند و تن به چنین بازی داده‌اند، روس‌ها اتومبیل‌هایی چون کاماز، لادا و مسکوویچ دارند که خودشان سوار نمی‌شوند. آنها حتی در زمان خروشچف و برژنف دنبال یخچال ارج ایرانی بودند.
این فعال اقتصادی به خاطرات گورباچف در کتابی با همین نام اشاره کرد و اظهار داشت: آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی می‌گفت ما ۱۰۲ وزارتخانه داریم که ۲۲ تای آنها درگیر مسایل کشاورزی هستند. با این حال ناچاریم گندم خود را از امریکا و کانادا وارد کنیم. گورباچف در جای دیگری می‌گوید؛ ما چگونه ابرقدرتی هستیم که امکان تأمین زودپز برای مردم خود نداریم!
این تحلیل‌گر مسایل تجاری با بیان این که یکی از دلایل مهم فروپاشی شوروی سابق، رقابت آنها با امریکا در موضوعاتی مانند فضا بود، گفت: ورود به عرصه‌هایی از این دست، شوروی را روز به روز فقیرتر کرد، به گونه‌ای که قادر نبود دیگر نیازهای مردم خود را تأمین کند. فروشگاه ها از موادغذایی خالی شده بود و شهروندان برای تهیه یک بسته ماکارونی ساعت‌ها در صف می‌ماندند.
دانشمند تأکید کرد: با این روند اتحاد جماهیر شوروی که عنوان ابرقدرت را یدک می‌کشید بدون شلیک یگ گلوله سقوط کرد.
ارسال یک دیدگاه